Onaangekondigd huisbezoek Participatiewet; wat is wel toegestaan en wat niet.

Mevrouw K. komt op het spreekuur van Legal2People met de volgende vraag. Zij ontvangt al 5 jaar een bijstandsuitkering. Mevrouw K. legt uit dat ze erg boos is over hoe de gemeente te werk is gegaan bij een huisbezoek. Ze stonden ineens vroeg in de ochtend voor de deur en wilden naar binnen. Mevrouw K. weigerde dat. Ze wil graag duidelijkheid over wat zij kan doen aangezien ze een besluit heeft gekregen van de gemeente waarbij haar uitkering is ingetrokken. Mevrouw K. krijgt namelijk te horen dat ze geen recht meer heeft op een bijstandsuitkering vanwege het niet meewerken aan het onaangekondigd huisbezoek van de gemeente.

Regels voor het binnentreden van de woning

Wanneer kan er sprake zijn van een onaangekondigd huisbezoek?
Een huisbezoek kan alleen gevolgen hebben voor het recht op bijstandsuitkering als de gemeente een redelijke grond heeft voor dat huisbezoek. Dit kan zijn als er bijvoorbeeld concrete onduidelijkheden zijn in de woon en/of leefsituatie. De gemeente is verplicht om van tevoren (voor het binnentreden van de woning) de bijstandsgerechtigde te informeren over de reden van het huisbezoek en wat voor mogelijke gevolgen dit heeft voor de bijstandsuitkering als er wordt geweigerd. De gemeente kan niet zomaar de woning binnentreden maar moet toestemming van de bijstandsgerechtigde hebben. De gemeente moet dus aangeven of er een redelijke grond is voor een huisbezoek. Is die er wel, dan mag de bijstandsgerechtigde wel weigeren maar kan de gemeente de uitkering ook terecht weigeren of intrekken omdat men de woonsituatie niet kan controleren. Is er geen redelijke grond, dan mag men het huisbezoek wel weigeren zonder gevolgen voor het recht op bijstand. De toestemming moet dus vrijwillig zijn verleend en op basis van “informed consent”. Dit houdt in dat de toestemming berust op volledige en juiste informatie over de reden en doel van het huisbezoek en over de gevolgen die het weigeren van een huisbezoek voor bijstandverlening heeft.

Hoe zit het met afzonderlijke ruimte

Bij het huisbezoek mag in principe in de volledige woning overal naar gekeken worden behalve als het om een afzonderlijke ruimte gaat die exclusief gerechtigd is voor een andere bewoner. Alleen in dat geval is de gemeente niet bevoegd om de ruimte te betreden.

Is de gemeente gerechtigd deuren en laden te openen

Zonder specifieke toestemming voor het openen van deuren en laden betekenen deze onderzoekshandelingen een ernstige inbreuk op de privacy als bedoeld in artikel 8, eerste lid, van het EVRM. De gemeente mag aan de bijstandsgerechtigde wel vragen om deuren en laden te openen.

Hoe zit het verder met het inzien van spullen

Gedurende het huisbezoek mogen de spullen van belanghebbende wel ingezien worden; onder andere de persoonlijke bezittingen. Er moet wel toestemming worden gevraagd om persoonlijke bezittingen te mogen inzien. Van tevoren moet er ook worden besproken welke bezittingen wel of niet van de bijstandsgerechtigde zijn. Bezittingen die niet van de bijstandsgerechtigde zijn mogen niet worden onderzocht of ingezien.

Foto's maken tijdens huisbezoek

De gemeente is gerechtigd om foto’s te maken tijdens een huisbezoek. Het is van belang dat de foto’s alleen de benodigde onderwerpen hebben van de aangetroffen situatie in de woning. Het is niet toegestaan om foto’s te maken die geen verband houden met de woon- of leefsituatie van de bijstandsgerechtigde.

Wat was de reden voor een huisbezoek en wat de reden voor mevrouw K. om die te weigeren

In dit geval had mevrouw K. het onaangekondigd huisbezoek geweigerd omdat ze van mening was dat de gemeente geen enkele reden had om te twijfelen aan haar woonsituatie. Uit het dossier van mevrouw K. bleek dat het ging om een anonieme tip wat binnen gekomen was bij de gemeente. De gemeente had op basis hiervan eerst zelf (dossier)onderzoek moeten doen alvorens er een huisbezoek gedaan werd. Nu de gemeente dit had nagelaten mocht mevrouw K. daarom het huisbezoek weigeren. Het hebben van alleen een anonieme tip is dus onvoldoende voor een onaangekondigd huisbezoek. Het bezwaar werd gegrond verklaard en de uitkering werd hersteld door de gemeente.

Tip:

Indien u met een intrekking van de uitkering te maken heeft is ons advies om géén verklaringen o.i.d. te ondertekenen.

Het beste is om gelijk contact met Legal2People op te nemen zodat er tijdig bezwaar gemaakt kan worden en wij u verder begeleiden in de gehele procedure.